WİNDOWS 98 NEDİR

WİNDOWS 98 DE İŞLETİM SİSTEMLERİNDEN BİRİDİR.GENEL
Bilgisayardaki programları organize edecek, kaydedilen bilgileri düzene koyacak ve programların birbirleriyle sorusuz çalışmalarını sağlayacak bir düzene ihtiyaç vardır. İşte bu düzeni işletim sistemleri yani Windows sağlar. Bilgisayarlar Windows işletim sistemi olmadan çalışamazlar. İşletim sistemleri kullanıcı ile bilgisayar arasında bir nevi tercümanlık yaparak bilgisayarların kullanılmasını sağlar.

İlk çıkan işletim sistemi MS-DOS’tur. Bu sistemde grafiksel bir arabirim yoktur ve her şey komutlarla çalıştırılır. Zamanla işletim sistemleri gelişmiş ve kullanıcının komutları bilmesine gerek kalmadan görsel araçlar yardımıyla her şeyi yapabilmesini sağlar hale gelmiştir. Windows işletim sistemlerinin en son halkasıdır ve en yaygın kullanılanıdır.

Masa üstü
Windows’a girildiğinde karşınıza çıkan siyah ekrana Masa üstü (desktop) denir. Ekranda herhangi bir program açık olmadığı sürece masa üstü görülecektir. Masa üstünde bulunan simgeler programlara ve belgelere hızlı erişimi sağlar. Başlangıçta masa üstünde standart simgeler yer alırken buraya istendiğinde başka simgelerde eklenebilir.

Bilgisayarım
Bilgisayarda bulunan sürücülere ulaşmak için bu simge kullanılır. Disket sürücü (A), Harddisk sürücü (C), Cd-rom sürücüsü (D) burada yer alır ve bunlarla ilgili tüm işlemler (kopyalama, taşıma, silme, isim değiştirme, görüntüleme) buradan yapılır.

Ağ Komşuları
Bir network (Ağ) ortamında diğer bilgisayarların belgelerine ve sürücülerine ulaşmak için kullanılır. Örneğin büyük şirketlerde vb. yerlerde bilgisayarlar birbirine bağlanarak aynı dosyaları ve aynı kaynakları (yazıcı, modem, tarayıcı....) kullanabilir.

Belgelerim
Bilgisayardaki programlarda hazırlanan ve kaydedilen dosyaların topluca yer aldığı kısımdır. İstendiğinde dosya veya klasörler buradan alınıp kopyalanabilir veya silinebilirler.

Geri Dönüşüm Kutusu
Bilgisayardan silinen dosya, dizin ve kısa yolların depolandığı yerdir. Gerektiğinde silme işlemleri geri alınabilir veya buradaki dosyalar da silinerek Geri Dönüşüm Kutusu tamamen boşaltılabilir. Silinen dosya veya dizinler önce buraya atılır. Ancak silme işlemi yapılırken SHIFT tuşu basılı tutulursa silinen dosya veya dizinler bilgisayardan tamamen silinir. Buradaki dosyaları geri almak için Dosya alt menüsü veya Araç çubuğundaki Geri al seçeneği kullanılır.

Internet Explorer
Internet’teki web sayfalarında gezinmeyi sağlayan tarayıcı (browser) program olan Explorer’ı açmaya yarar. Explorer dışında başka browser programları da (Netscape Navigator, Opera) vardır.

PENCERE
Windows altında çalışan programların bir çok benzer yanları vardır. Bir çok program pencereler içinde çalışır ve bu pencereler ekranın istenilen yerine taşınabilir, boyutlandırılabilir veya ekranın tamamını kaplaması sağlanabilir.

Pencere kapatma yöntemleri

1) X tıklanarak
2) Denetim menüsü-Kapat
3) Denetim menüsünü çift tıklama
4) ALT + F4 kısa yol tuşları
5) Dosya-Kapat (Çıkış)

Denetim menüsü
Fare ile yapılan pencere işlemlerinin (taşı, önceki boyut, ekranı kapla, simge durumunda küçült) klavyeden gerçekleştirilmesini sağlar. Denetim menüsü başlık çubuğunun sol tarafındaki simgedir. Denetim menüsüne ulaşmak için ALT + Space (boşluk) tuşları kullanılır.

Pencereler arası geçiş
Windows işletim sisteminde aynı anda birden fazla programla (pencere) çalışılabilir. Bu pencereler arasında geçiş yapmak için aşağıdaki yöntemler kullanılır.


1) Görev çubuğuna tıklama
2) ALT + TAB
3) Başlık çubuğu (veya arkada kalan pencerenin boş bir yerini tıklama)

BAŞLAT MENÜSÜ
Windows-98’de programları çalıştırmanın en kısa ve kolay yolu Başlat menüsünü kullanmaktır. Buradaki seçenekler gruplandırılmıştır. Buraya yeni seçenekler eklenebileceği gibi var olanlarda silinebilir.


1) Programlar
Bilgisayara yüklenen programlar çoğunlukla kendilerine ait kısa yolu bu menü altına ekler. İlk başta Windows kendine ait programları gruplayarak bu menü altına yerleştirir.

a) Başlangıç:

Windows’un her açılışında çalıştırılması istenen programlar bu menü altına yerleştirilir.

b) Donatılar:

Windows’un yardımcı araçlarının yer aldığı seçenektir.

c) Internet Explorer:

Internet üzerindeki web sayfalarının görüntülenmesini, internet kaynaklarının kullanılmasını sağlayan browser (tarayıcı) programıdır.

d) Windows Gezgini:

Bilgisayar kaynaklarının kullanılmasını ve yönetilmesini sağlar. Bilgisayarım simgesinin gelişmiş halidir. Windows gezgininden dosya işlemleri de (kopyalama, silme, taşıma...vb.) yapılabilir. Kısa yol tuşları Win + E’dir.



2) Sık kullanılanlar
Internet’te sık kullanılan adreslere kolay ulaşmayı sağlayan seçenektir. Internet Explorer kullanılarak bu menü altına sık ziyaret edilen internet adresleri koyulabilir.


3) Belgeler
Üzerinde en son çalışma yapılan dosyaların yer aldığı seçenektir. Burada bulunan bir dosya tıklandığında o dosyaya ulaşılabilir.


4) Ayarlar
Windows ayarlarının yapılmasını sağlayan programların bulunduğu seçenektir. Buradaki seçenekler kullanılarak bilgisayar, yazıcılar, görev çubuğu ve başlat menüsü, dizinler ve masa üstü ayarları yapılabilmektedir.


5) Bul
Bilgisayarda bulunan bir dosyayı, dizini veya ağ ortamındayken bir bilgisayarı, internette iken bir konuyu aramak için Bul seçeneği kullanılır. Bilgisayarda bulunan bir dosyayı aramak için; Dosyalar veya Klasörler, bir ağ ortamındayken ağa bağlı başka bir bilgisayarı bulmak için; Bilgisayar, internette bir konuyu, kelimeyi veya ismi aramak için; Internet’te, adres defterine kayıtlı bir kişiyi aramak için; Kişiler seçeneği kullanılır.

Not: “Ad” kısmına aranacak dosyanın adı yazılır, eğer dosya adı bilinmiyorsa * (joker) karakter kullanılır. Joker karakter dosya adını ifade eder. Tek bir karakter için ? kullanılır. “İçerdiği metin” kısmına dosyanın içindeki birkaç kelimeyi yazarak arama işlemi daha da kolaylaştırılır.

Uzantılar
Dosya içerikleri hakkında daha kesin bilgi veren yapılardır. Dosya uzantıları genelde 3 & 4 karakter olurlar. Dosya isimleri ile dosya uzantıları arasında nokta (.) olmalıdır. Bazı uzantılar.


*.txt (metin dosyası)
*.bmp (paint belgesi)
*.ppt (powerpoint belgesi)
*.doc (word belgesi)
*.mov (film dosyası)
*.sys (sistem dosyaları)
*.xls (excel belgesi)
*.jpg (resim dosyası)
*.bat (toplu işlem dosyası)

6) Yardım
Windows’un yardım dosyaları çalıştırılarak konu hakkında detaylı bilgi alınabilir.

7) Çalıştır
Programları komut satırı biçiminde çalıştırmak için kullanılır. Ancak çalıştırılacak programın MS-Dos’taki isimlerinin bilinmesi gerekir. Eğer çalıştırılacak bilinmiyorsa programa Gözat sekmesinden ulaşılabilir. En son kullanılan programların listesi Çalıştır penceresindeki Aç listesinde tutulur. Kısa yol tuşları ise Win + R tuşlarıdır.


Not: Çalıştırılacak dosyaların MS-DOS’taki isimlerinin yazılması gerekir. (Winword, Powerpnt, Notepad, Excel, Calc)

BİLGİSAYARI KAPATMA
Bilgisayarı kapatmak için açık olan programları ve Windows’u kapatmak gerekir. Kapatma işlemi için Başlat menüsündeki Bilgisayarı kapat seçeneği veya ALT+F4 kısa yol tuşlarının kullanılması gerekir. Ekrana gelen pencerede 4 seçenek bulunur. Bunlar;

a) Askıya al:

Bilgisayarı kapatmak istemiyor belli bir süre beklemeye almak istiyorsanız bu seçeneği kullanmanız gerekir. Bu modda bilgisayar güç korumasına alınır. Bilgisayarın harddiski ve ekranı kapatılır. Mikro işlemci ise daha düşük bir hızda çalışmaya devam eder. Bu moddan çıkmak için bilgisayarın faresini hareket ettirmek veya klavyeden herhangi bir tuşa basmak yeterli olacaktır.

b) Bilgisayarı kapat:

Bilgisayarı tamamen kapatmak için bu seçenek kullanılır. Eğer bilgisayarın kasasının modeli ATX ise Windows kendini ve bilgisayarı otomatik kapatacaktır.

c) Yeniden başlat:

Çalışan programlardan biri sorun çıkartırsa Windows çalışamaz duruma gelir. Bu durumda bilgisayarı yeniden başlatmak gerekir. Ayrıca bilgisayara yeni bir donanım eklendiğinde Windows’un bu donanımı çalıştırması için bilgisayarın yeniden başlatılması gerekir.

d) Ms-Dos kipinde başlat:

Windows altında çalışırken Dos’a geçmek için bu seçenek kullanılır. Dos’tan tekrar Windows ortamına dönmek için Exit komutu kullanılır.

GÖREV ÇUBUĞU:
Ekranın alt kısmında yer alan gri renkteki çubuğa Görev Çubuğu denir. Görev çubuğunun genellikle ekranın alt köşesinde olması kullanışlıdır. Ancak istendiğinde görev çubuğunun yeri değiştirilebilir. Bunun için görev çubuğunu üzerinde boş bir yere gelip farenin sol tuşu ile sürüklemek yeterlidir. Görev çubuğunun özelliklerini değiştirmek için; Başlat-Ayarlar-Görev çubuğu ve Başlat menüsü... veya Görev çubuğu alt menüsünden-Özellikler seçeneği kullanılır. Burada iki sekme yer alır.

a) Görev çubuğu özellikleri
Her zaman üstte:
Görev çubuğunun diğer pencerelerin altında kalmasını sağlar.

Otomatik gizle:
Bu seçenekle görev çubuğu gizlenecektir. Fare ile ekranın altına gelindiğinde görev çubuğu kendiliğinden ekrana gelecektir. Böylece sadece istendiğinde görev çubuğu görüntülenecektir.

Başlat menüsünde küçük simgeler göster:
Programlar başlat menüsünde çok yer kaplıyorsa bu seçenek kullanılarak simgelerin küçük simgeler halinde gösterilmesi sağlanır.

Saati göster:
Bu seçenek onaylıysa saat görev çubuğunun sağ köşesinde çıkacaktır.

b) Başlat menüsü programları:
Başlat menüsüne yeni bir program eklenmek istendiğinde bu kısım kullanılır. Örneğin hesap makinasını Başlat menüsüne eklemek istiyorsunuz; Bunun için önce Ekle düğmesi tıklanır. Gelen Kısa yol oluştur penceresinde programın ismi ve yolu sorulur. Biliniyorsa buraya yazılır, bilinmiyorsa Gözat sekmesinden bulunur. Programın ismi yazıldıktan sonra İleri düğmesi tıklanır. Gelen Program klasörünü seçin penceresinden programın nereye ekleneceği belirlenir. İleri düğmesi tıklandıktan sonra bu programa verilecek isim belirlenir ve Son düğmesi tıklanır.

DOSYA
Kaydet:
Bilgisayardaki programlar ve bu programlara ait bilgiler dosyalarda saklanır. Hazırlanan belgelerin bilgisayarda kalıcı olarak saklanmasını sağlamak için bu dosyaların kaydedilmesi gerekir. Belgeleri kaydetmek için Dosya menüsünde yer alan Kaydet seçeneği veya CTRL+S kısa yol tuşları kullanılır. Gelen pencerede kaydedeceğiniz dosyaya bir isim vermeniz gerekecektir.


Not: Bir dosya ismi en fazla 256 karakter olabilir. Aynı isimle aynı yerde birden fazla dosya olamaz (farklı program dosyaları olabilir) Belgeler konumları değiştirilmediği sürece masa üstündeki Belgelerim klasöründe saklanır. Eğer başka bir konumda saklanmak isteniyorsa Kayıt yeri seçeneğinden kaydedilecek yer belirlenebilir.

Aç:
Dosya menüsünde yer alan Aç seçeneği ile daha önce kaydedilmiş dosyalara ulaşılır. Aç penceresi ekrana geldikten sonra dosyaları açmak için; dosya seçildikten sonra Aç düğmesi tıklanır veya açılmak istenen dosyanın üzerini çift tıklamak gerekir. Aç penceresine ulaşmak için CTRL+O kısa yol tuşları da kullanılabilir.


Not: Yeni veya boş bir dosya açılmak istendiğinde ise yine Dosya menüsündeki Yeni seçeneği veya CTRL+N kısa yol tuşları kullanılır.

KLASÖR (DİZİN)
Dosyaların daha düzenli bir şekilde saklanması için klasörler kullanılır. Klasörler sabit disk (harddisk) olarak adlandırılan büyük saklama alanlarında yer alan bölümlerdir. Masa üstünde bir klasör açmak için masa üstü alt menüsünden Yeni-Klasör seçeneği kullanılır. Klasör içinde de klasör açılır.

Dosya veya klasör ismi değiştirme

a) Dosya veya klasör seçildikten sonra F2 tuşu,
b) Dosya veya klasör alt menüsünden Yeniden adlandır seçeneği ile,
c) Dosya veya klasör ismine tıklama

KLASÖR SEÇENEKLERİ
Windows’ta masaüstünün görünümünü ve klasörlerin/dosyaların araştırılması için 3 ayrı yol vardır. Klasör seçeneklerine ulaşmak için; Bilgisayarım veya Belgelerim penceresindeki Görünüm-Klasör seçenekleri veya Başlat menüsündeki Ayarlar-Klasör seçenekleri kullanılır.

a) Web biçemi:

Bu görünümün özellikleri; tek tıklama ile masaüstünü / klasörleri araştırmak ve her pencerede farklı bir Web sayfasını zemin olarak gösterme.

b) Klasik Biçem:

Win-98’in klasik görünümünün kullanımı Win-95’in masaüstünün ve Explorer ekranının kullanımına benzer. Burada öğeleri açmak için çift tıklama kullanılır. Her açılan nesne ayrı (yeni) bir pencere içinde açılır.

c) Özel Biçem:

Web ve klasik görünüm özelliklerinden bazılarını seçerek özel bir görünüm oluşturmak için bu görünüm kullanılır.